- Binnen het mondiale financiële systeem groeit een schuldenberg die niet zichtbaar is op balans van reguliere banken die onder overheidstoezicht staan.
- Het gaat hierbij vooral om schulden die ontstaan bij de valutahandel, waarbij wordt afgesproken om in de nabije toekomst bijvoorbeeld dollars te ruilen tegen andere valuta.
- Volgens de club van centrale banken BIS kan dit type schuld een risico vormen als er een nieuwe financiële crisis uitbreekt.
- Lees ook: De klassieke beleggingsportefeuille met 60% aandelen en 40% obligaties werkt niet meer: dit raadt een beursstrateeg aan voor 2023
In het financiële systeem zit een groeiende berg schuld van inmiddels 65.000 miljard dollar, die buiten het reguliere bancaire systeem valt. Volgens de Bank for International Settlements, de mondiale koepel van centrale banken, vormen deze schulden een risico dat beurzen kan raken als er er een financiële crisis uitbreekt.
Het gaat vooral om schulden die ontstaan in de valutahandel, waarbij wordt afgesproken om in de toekomst bepaalde bedragen in dollars en andere valuta tegen elkaar uit te ruilen. Hierdoor ontstaan wederzijdse verplichtingen tussen financiële partijen die niet worden geregistreerd op de balansen van reguliere banken die onder financieel toezicht staan.
Stel bijvoorbeeld dat er een vermogensbeheerder buiten de VS is die Amerikaanse aandelen wil kopen. Daarvoor moet er eerst een bedrag aan lokale valuta worden omgewisseld in dollars via een zogenoemde currency swap. Er zit dan een periode tussen het omwisselen van de valuta en de aankoop van de aandelen, waarin sprake is van een verplichting om de valuta om te ruilen.
Dergelijke verplichtingen zijn echter niet zichtbaar op de balansen van banken, wat het lastig maakt voor toezichthouders om grip te krijgen op in dit geval de vraag naar dollars als er tijdens een financiële crisis plots de behoefte ontstaat bij beleggers om buitenlandse beleggingen te wijzigen.
Vaak gaat het om relatief kortlopende transacties die gedekt worden door harde valuta. Maar als er grote stress is op financiële markten en beleggers forse aantallen grensoverschrijdende transacties willen afhandelen, kunnen er problemen ontstaan.
"De valutaswapmarkt is kwetsbaar als er plotseling problemen zijn met de financiering van transacties. Dit was te zien tijdens de kredietcrisis van 2008, maar ook in maart 2020 toen de coronapandemie de beurs hard raakte. Hoewel beide gebeurtenissen op veel punten van elkaar verschillen, was in beide gevallen zichtbaar dat partijen die dollars moesten lenen zeer hoge vergoedingen moesten betalen en soms niet aan dollars konden komen", schrijft de BIS deze week in een analyse over dit onderwerp.
Blinde vlek van $65.000 miljard kan beurs laten crashen
De koepel van centrale banken spreekt van een "blinde vlek" in het financiële systeem, aangezien de omvang van aan valutatransacties gekoppelde schuldverplichtingen sinds 2008 is verdubbeld.
De BIS maakt zich vooral zorgen over het gebrek aan data en transparantie rond dit type schulden. Doordat er onvoldoende zicht is op de potentiële omvang van schuldproblemen die te maken hebben met de vraag naar dollars in het geval van een acute crisis, is het lastig voor centrale banken om hierop te anticiperen.
De koepel van centrale banken doet dus onderzoek in een poging om beter grip te krijgen op de aan valutatransacties gekoppelde schuldenmarkt.
"Verborgen dollarschulden blijven buiten beeld, totdat er een nieuw crisismoment ontstaat vanwege krapte rond dollarfinancieringen. Op dat moment kan de kwetsbaarheid van de mismatch tussen kort- en langlopende beleggingen van pensioenfondsen en verzekeraars een uitdaging worden."